سیستم های حرارتی و برودتی از اولویت های مهم و ضروری هر نوع سازه ساختمانی به شمار می آیند. چرا که این تجهیزات در فراهم آوردن هوایی مطلوب و دلنشین که موجب آسایش و آرامش ساکنین می گردد نقش بسزایی دارند. ترموستات ها محصولاتی هستند که باعث می شود کنترل بالاتر و بهتری نسبت به خانه هوشمند داشته باشیم.
تجهیزاتی که در فراهم آوردن هوایی مطلوب و دلنشین تاثیر گذار هستند معمولا در خانه هایی هستند که دارای کلید لمسی، آیفون تصویری هوشمند، ترموستات فن کویل و… می باشند که موجب آسایش و آرامش ساکنین می گردد. فن کویل ها یکی از متداول ترین و کاربردی ترین دستگاه های تهویه مطبوع هستند که به عنوان هواساز در سیستم های چیلر و مینی چیلر مورد استفاده قرار می گیرند. به طور کلی، فن کویل ها در شکل ها و طرح های مختلفی وجود دارند و در انواع دیواری، سقفی، کاستی و کانالی تولید و عرضه می شوند.
کویل در سیستم فن کویل آب سرد یا گرم از واحد هواساز دریافت می کند و این آب ، گرما به هوا اضافه کرده یا از آن حذف می کند. فن کویل ها می توانند خود دارای ترموستات داخلی بوده و یا به شکل بهینه تر توسط ترموستات اتاقی کنترل شوند؛ ( همچنین اگر خانه دارای سیستم کنترل انرژی ساختمان یا BMS باشد توسط آن ). در این حالت ترموستات فن کویل با توجه به دما، به فن هواساز دستور می دهد که روشن، خاموش یا سرعت دور آن تغییر کند.
کار ترموستات چیست؟
ترموستات که به آن دماسنج نیز گفته می شود یکی از مهم ترین محصولات کارآمد در ذخیره انرژی و بهینه سازی مصرف انرژی است. در حقیقت، این دستگاه وسیله ای است که به صورت خودکار دما را تنظیم می کند. در واقع، ترموستات به یک دستگاه گرمایش یا سرمایش یا تهویه مطبوع همانند فن کویل ها دستور می دهد و در نهایت دمای محیط مورد نظر در دمای مطلوبی باقی می ماند.
ترموستات در واقع نوعی دماسنج است که کار آن سنجیدن دما می باشد که در یخچال ها و در فریزر ها اعم از صنعتی و خانگی و همینطور سیستم های حرارتی صنعتی و خانگی قابل استفاده می باشد. ترموستات فن کویل جز کوچک ولی مهمی از سیستم تهویه مطبوع ساختمان است چرا که اگر از ترموستات تقلبی استفاده شود یا ترموستات کالیبره نباشد، تمام هزینه ای که برای سیستم تهویه مطبوع و تاسیسات ساختمان صرف شده است از دید کاربر و بهره بردار بی فایده است. یکی از مزیت های ترموستات دیجیتال اینست که ترموستات به طور خودکار دمای اتاق را پایش کرده و دستور لازم را به دستگاه اعمال می نماید. محل نصب ترموستات فن کویل نیز روی دیوار و درون فضای داخلی ساختمان است. با نصب ترموستات می توان از اتلاف و هدررفت انرژی جلوگیری کرد و به این ترتیب هوایی یکنواخت و مطلوب در فضای داخلی خواهیم داشت.
ترموستات فن کویل به دو دسته تقسیم میشود:
ترموستات آنالوگ
ترموستات دیجیتال
انواع ترموستات فن کویل
از نظر نوع عملکرد می توان ترموستاتهای فن کویل را به دو نوع تک فصل و دو فصل تقسیم بندی نمود. مثال نوع تک فصل آن، ترموستات گرمایش از کف و نوع دو فصل آن ترموستات فن کویل است. از نظرنحوه کارکرد می توان ترموستات ها را به دو نوع الکترومکانیکی و دیجیتال تقسیم بندی کرد. همچنین میتوان ترموستات فن کویل را با توجه به نوع لوله کشی به دو نوع دو لوله ای و چهار لوله ای تقسیم بندی کرد. ترموستات دیجیتال می تواند از نوع تحت شبکه نیز باشد که بیشترین پروتکل ارتباطی که من در ایران دیده ام، پروتکل های Modbus و KNX جهت اتصال ترموستات دیجیتال تحت شبکه ی فن کویل بوده است.
ترموستاتهای مکانیکی خود انواع مختلف دارند.
1- ترموستاتهای مکانیکی دو فلزی:
این ترموستاتها در سیستم های بخار یا آب داغ به کار می روند، کاملاً مکانیکی بوده و می توانند در جاهای داغ استفاده شوند.
2- ترموستاتهای مکانیکی مومی:
این ترموستاتها در موتور خودروها به کار می روند و جریان سیال خنک کننده موتور را برای تنظیم نمودن دمای موتور تنظیم می نمایند. درون ایت ترموستاتها مقداری موم وجود دارد. این موم با گرم شدن منبسط میشود و باعث میشود دریچه ترموستات باز یا بسته گردد. این ترموستاتها برای دمای خاصی طراحی میشوند و دمای موتور را در حدود 70 تا 90 درجه سانتی گراد نگه می دارند.
3- ترموستاتهای مکانیکی گازی:
این ترموستاتها دارای یک مخزن گاز می باشند. این گاز با افزایش دما، دچار افزایش فشاری شود و این افزایش فشار باعث قطع و یا وصل نمودن جریان گرما خواهد شد.
نکات مهم در خصوص انتخاب ترموستات فن کویل :
برق ورودی به ترموستات را اندازه گیری کنید ( 24 ولت یا 220 ولت شهری )
اگر خانه در حال ساخت است و میخواهید بدانید که آیا نیاز به تعبیه باکس درون دیوار وجود دارد یا خیر این موضوع را مد لحاظ قرار دهید که ترموستات فن کویل به شکل توکار ( دارای باکس ) نسبت به ترموستات روکار ( بدون باکس ) هم دارای تنوع بیشتر و هم در خصوص قیمت پایین تر است ( برای نوع دیجیتال )
قابلیت تغییر دور فن : اگر ترموستات شما دیجیتال باشد قابلیت دور فن اتومات برای شما ممکن است اما برای نوع آنالوگ باید حتما” دور فن به شکل دستی انتخاب شود ( 3 دور فن کم ، متوسط و زیاد ) البته لازم به ذکر است نوع دیجیتال نیز قابلیت تنظیم دور فن دستی را داراست.
ترموستات فن کویل زمینی با ترموستات فن کویل سقفی تفاوت دارد ( به دلیل تفاوت در ساختار فن کویل و تعداد کنتاکت های مورد نیاز )
در خصوص قیمت ترموستات فن کویل ، باید گفت ترموستات هانیول در بین برند های مشابه خارجی مانند زیمنس یا تبن ، از قیمت به مراتب پایین تری برخوردار است؛ هرچند اگر با محصولات ایرانی مقایسه شود، قیمت آن بالاتر است. این موضوع را باید مد نظر داشته باشید که اگر به دنبال محصولی با طول عمر بالا ، کیفیت مناسب و ظاهری زیبا هستید، محصولات هانیول از رتبه بهتری برخوردارند و شاید بتوان گفت با یکبار هزینه شما را تا مدت زمان بسیار طولانی از جهت هزینه دوباره بی نیاز می سازد.
نتیجه گیری
ترموستات اتاقی به دو دسته آنالوگ و دیجیتال تقسیم بندی می شود. ترموستات های آنالوگ یا مکانیکی باید به صورت دستی توسط کاربری که خریداری و نصب کرده روی درجه دلخواه تنظیم شود و از این طریق میزان جریان ورودی به فن کویل کنترل شود. اما در نهایت باید بدانید که یکی از مزیت های ترموستات اتاقی دیجیتال در این می باشد که ترموستات به طور خودکار دمای اتاق را تنظیم کرده و دستور لازم را به دستگاه اعمال می نماید.