معرفی گاز R1234YF خواص و ویژگیهای آن

R1234yf: گاز خنک کننده نسل جدید سیستم های تهویه مطبوع خودرو

اگر مالک یک خودروی جدید هستید یا در صنعت تهویه مطبوع و تبرید فعالیت میکنید، به احتمال زیاد نام گاز R1234yf به گوشتان خورده است. این گاز به عنوان جایگزین اصلی گاز R134a در سیستمهای تهویه مطبوع خودروها معرفی شده است. اما دلیل این تغییر چیست؟ R1234yf چه ویژگی هایی دارد و چگونه استفاده میشود؟ در این پست به طور کامل به این سوالات پاسخ خواهیم داد.

مقدمه: چرا تغییر؟

برای دهه ها از گاز R134a به عنوان استاندارد صنعت در کولر خودروها استفاده میشد. با این حال، این گاز دارای پتانسیل بالای گرمایش جهانی (GWP = 1430) بود که تأثیر قابل توجهی بر گرمایش کره زمین داشت. بر اساس مقررات اتحادیه اروپا و سایر کشورها، استفاده از گازهایی با GWP بالای ۱۵۰ در خودروهای جدید ممنوع شد. اینجا بود که R1234yf به عنوان یک جایگزین سازگار با محیط زیست وارد عرصه شد.

ویژگیها و خصوصیات کلیدی R1234yf

1. پتانسیل پایین گرمایش جهانی (GWP):
   مهمترین ویژگی این گاز، GWP بسیار پایین آن است. عدد GWP برای R1234yf برابر با کمتر از ۱ در نظر گرفته میشود (حدود ۰.۲۹۹). این عدد در مقایسه با GWP=1430 گاز R134a، کاهشی شگفت انگیز است و تأثیر آن بر تغییرات آب و هوایی را به حداقل میرساند.

2. پتانسیل تخریب لایه اوزون (ODP):
   این گاز مانند R134a، ODP برابر صفر دارد. یعنی هیچ ضرری برای لایه اوزون ندارد.

3. خواص ترمودینامیکی:
   عملکرد خنک کنندگی R1234yf بسیار شبیه به R134a است. این شباهت به سازندگان خودرو اجازه داد تا با حداقل تغییرات در طراحی سیستم تهویه مطبوع، از این گاز جدید استفاده کنند.

4. اشتعال پذیری (Flammability):
   بر خلاف R134a که غیراشتعال است، R1234yf به عنوان یک گاز اشتعال پذیر سبک (A2L) طبقه بندی میشود. این به معنای آن است که در شرایط خاصی (دمای بالا و وجود منبع احتراق قوی) میتواند مشتعل شود. با این حال، اشتعال پذیری آن بسیار پایین است و صنعت خودرو با طراحیهای ایمن (مانند اجزای بدون جرقه) این ریسک را به طور کامل مدیریت کرده است.

5. فشار کاری:
   فشار کاری R1234yf در دماهای بالا کمی بیشتر از R134a است، که نیاز به قطعات قویتر و تست های فشار دقیقتر دارد.

وزن و مشخصات فیزیکی

• وزن مخصوص (چگالی): چگالی مایع R1234yf در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد حدود ۱.05 kg/m³ است. اما این عدد به تنهایی گویا نیست.

• وزن شارژ در خودرو: مقدار گاز مورد نیاز برای یک خودروی سواری معمولی معمولاً بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ گرم است. این مقدار تقریباً معادل یا کمی کمتر (حدود ۱۰٪ کمتر) از گاز R134a است. هشدار مهم: هرگز از R134a در سیستمی که برای R1234yf طراحی شده استفاده نکنید و برعکس.

نحوه مصرف، کاربرد و ملاحظات مهم

کاربرد اصلی:
تنها و اصلیترین کاربرد R1234yf در حال حاضر در سیستمهای تهویه مطبوع خودروهای سبک (سواری، وانت، SUV) است که از سال حدود ۲۰۱۵ به بعد تولید شدهاند.

نحوه مصرف و سرویس:
سرویس کردن سیستم های مجهز به R1234yf نیاز به تخصص، تجهیزات و ملاحظات ایمنی خاص خود دارد:

1. تجهیزات اختصاصی: برای تخلیه، بازیابی و شارژ مجدد این گاز حتماً باید از ایستگاه سرویس مخصوص R1234yf استفاده کرد. این دستگاه ها به دلیل اشتعال پذیری کم گاز، دارای استانداردهای ایمنی بالاتری هستند و با دستگاههای R134a یا R12 کاملاً ناسازگارند.

2. آموزش :
   تکنیسینهای سرویسکار باید دوره های آموزشی خاص مربوط به handling گازهای A2L را گذرانده باشند. کار با این گاز بدون دانش و تجهیزات مناسب خطرناک است.

3. عدم اختلاط:
   به هیچ عنوان نباید R1234yf را با R134a یا هر گاز دیگری مخلوط کرد. این کار باعث آسیب شدید به سیستم شده و عملکرد آن را مختل میکند، بلکه میتواند یک مخلوط با اشتعال پذیری غیرقابل پیشبینی ایجاد کند.

4. شناسایی و برچسب گذاری:
   خودروهای مجهز به این گاز دارای برچسب های مخصوص (معمولاً زیر کاپوت) هستند که نوع گاز و وزن شارژ مورد نیاز را مشخص میکنند. همیشه قبل از سرویس این برچسب را بررسی کنید.

5. بازیابی و بازیافت:
   مانند سایر مبردها، بازیابی و بازیافت اصولی R1234yf برای محافظت از محیط زیست و استفاده مجدد از گاز ضروری است. تخلیه مستقیم آن ممنوع است.

جمع بندی: مزایا و معایب

سخن پایانی

R1234yf یک گام بلند به سوی صنعت تهویه مطبوع پایدارتر است. در حالی که چالش هایی مانند هزینه بالا و اشتعال پذیری دارد، اما با استانداردهای ایمنی دقیق و تجهیزات مناسب، به یک جایگزین مطمئن و کارآمد برای گازهای مضر قبلی تبدیل شده است